Bodem, water en milieu | Voorjaarsrapportage 2025

Algemeen

Hoofddoel:	De provincie Utrecht heeft een gezonde, klimaatbestendige, waterrobuuste en veilige leefomgeving. Water, bodem en klimaatadaptatie Een klimaatbestendig en water robuuste leefomgeving is een voorwaarde om goed en veilig te wonen, werken en recreëren in de provincie Utrecht. Het water- en bodemsysteem staat nu al onder druk door intensief landgebruik. We zien steeds vaker daarbovenop de effecten van hitte, droogte en wateroverlast door piekbuien door klimaatverandering. Deze effecten nemen toe in duur, frequentie en intensiteit. Dit vormt de basis voor het 2e uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie 2025-2028. Om de nadelige effecten van klimaatverandering te beperken zijn het nemen van technische maatregelen niet meer voldoende. Water en bodem moeten meer sturend zijn in de ruimtelijke ordening en bij de transitie in het landelijke gebied. Dit werken we concreet uit en borgen dit in provinciaal beleid zoals in het UPLG en de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. Ook werken we met partners aan voldoende drinkwater in 2030, het bereiken van de KRW doelen in 2027 en het tegengaan van bodemdaling en CO2 uitstoot uit veenbodems. Het versterken van een klimaatbestendige provincie kan ook een bijdrage leveren aan het versterken van de omgevingskwaliteit. Via het programma Mooie en Veilige dijken versterken we o.a. recreatie, cultuurhistorie en natuur, met de uitvoering van de dijkversterking. Milieu Een gezonde leefomgeving is een leefomgeving die bewoners als prettig ervaren, die uitnodigt tot gezond gedrag en waar de positieve invloed op gezondheid zo groot mogelijk is. Om die gezonde leefomgeving voor onze inwoners te realiseren, is het noodzakelijk om de effecten op en de kansen voor gezondheid en veiligheid van de leefomgeving te betrekken bij alle beleids- en gebiedsontwikkelingen, waar we aan werken. Daar dragen we op verschillende manieren aan bij, namelijk via advies over gezonde en veilige keuzes bij beleid en projecten én bij omgevingsplannen van gemeenten, maar ook door toezicht en handhaving en innovaties op het gebied van gezondheid.

Hoofddoel:

De provincie Utrecht heeft een gezonde, klimaatbestendige, waterrobuuste en veilige leefomgeving.

Water, bodem en klimaatadaptatie
Een klimaatbestendig en water robuuste leefomgeving is een voorwaarde om goed en veilig te wonen, werken en recreëren in de provincie Utrecht. Het water- en bodemsysteem staat nu al onder druk door intensief landgebruik. We zien steeds vaker daarbovenop de effecten van hitte, droogte en wateroverlast door piekbuien door klimaatverandering. Deze effecten nemen toe in duur, frequentie en intensiteit. Dit vormt de basis voor het 2e uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie 2025-2028.

Om de nadelige effecten van klimaatverandering te beperken zijn het nemen van technische maatregelen niet meer voldoende. Water en bodem moeten meer sturend zijn in de ruimtelijke ordening en bij de transitie in het landelijke gebied. Dit werken we concreet uit en borgen dit in provinciaal beleid zoals in het UPLG en de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. Ook werken we met partners aan voldoende drinkwater in 2030, het bereiken van de KRW doelen in 2027 en het tegengaan van bodemdaling en CO2 uitstoot uit veenbodems. Het versterken van een klimaatbestendige provincie kan ook een bijdrage leveren aan het versterken van de omgevingskwaliteit. Via het programma Mooie en Veilige dijken versterken we o.a. recreatie, cultuurhistorie en natuur, met de uitvoering van de dijkversterking.

Milieu
Een gezonde leefomgeving is een leefomgeving die bewoners als prettig ervaren, die uitnodigt tot gezond gedrag en waar de positieve invloed op gezondheid zo groot mogelijk is. Om die gezonde leefomgeving voor onze inwoners te realiseren, is het noodzakelijk om de effecten op en de kansen voor gezondheid en veiligheid van de leefomgeving te betrekken bij alle beleids- en gebiedsontwikkelingen, waar we aan werken. Daar dragen we op verschillende manieren aan bij, namelijk via advies over gezonde en veilige keuzes bij beleid en projecten én bij omgevingsplannen van gemeenten, maar ook door toezicht en handhaving en innovaties op het gebied van gezondheid.

Financiële ontwikkeling

Beleidsdoel	Primitieve begroting	Wijzigingen tot voorjaarsrapportage	Stand tot de voorjaarsrapportage	Bijstellingen voorjaarsrapportage	Actuele begroting
P3-1 Waterveiligheid en klimaatadaptatie	-6.263	-4.474	-10.737	-33	-10.771
P3-2 Zoetwatervoorziening goede kwaliteit	-1.276	0	-1.276	-9	-1.284
P3-3 Bodem- en grondwatersysteem is schoon	-2.636	0	-2.636	-21	-2.657
P3-4 De leefomgeving is gezond en veilig	-16.314	-60	-16.374	-884	-17.258
P3-5 Bodemdaling en broeikasgasuitstoot	-4.726	260	-4.466	-4	-4.470
Totaal voor bestemming	-31.215	-4.274	-35.489	-951	-36.440
Mutaties reserves	1.487		1.487	2.000	3.487
Saldo na bestemming	-29.728	-4.274	-34.002	1.049	-32.953

Toelichting financiële ontwikkeling

Begrotingswijziging	Baten wijziging	Lasten wijziging	Saldo wijzging
Autonome ontwikkelingen	0	110	-110
Cao aanpassing vanaf sept 2024.	0	110	-110
Ontwikkelingen in programma's	107	948	-841
Actieplan omgevingslawaai 2024-2029	0	650	-650
Overheveling van middelen gekoppeld aan het Actieplan omgevingslawaai van programma 7 naar programma 3 voor de saneringsopgave van woningen langs provinciale wegen.
Europese subsidie LIFE-IP 2025-2027	107	107	0
De provincie ontvangt een Europese subsidie voor klimaatadaptie voor de 2025-2027. Met deze wijziging worden lasten en baten geraamd binnen het programma.
Loon- en prijsindexatie RUD	0	414	-414
De exploitatiesubsidie aan de RUD wordt vanaf 2025 structureel geïndexeerd, conform de begroting 2025. Dit wordt gedekt vanuit de stelpost Subsidies.
verschuiving budget naar innovatieprogramma	0	-223	223
Het budget voor progr. gezonde leefomgeving wordt gesplitst in 2025. Een gedeelte van het budget betreft activiteiten voor het innovatieprogramma. Met de begrotingswijziging wordt dit gecorrigeerd.
Totaal begrotingswijzigingen	107	1.058	-951